AMSTERDAM, 27 november 2025 – De Verenigde Staten zijn het nieuwe begrotingsjaar begonnen met een rode cijfers die schrik aanjagen. In oktober noteerde het Amerikaanse ministerie van Financiën een tekort van 284,4 miljard dollar, de slechtste openingsmaand van een begrotingsjaar ooit.
Tegelijkertijd is de staatsschuld door de grens van 38 biljoen dollar geschoten.
Sinds Donald Trump opnieuw president is, loopt die schuldenberg in razend tempo verder op. De vraag dringt zich op: hoe lang is dit nog houdbaar voor Amerika, haar burgers en het bedrijfsleven?
Recordtekort als valse start van begrotingsjaar 2026
Oktober is de eerste maand van het Amerikaanse begrotingsjaar 2026. In plaats van een solide start, presenteert Washington een historisch diep rood cijfer: 284,4 miljard dollar tekort, zo blijkt uit de officiële cijfers van het ministerie van Financiën.
Een deel van dat enorme gat wordt verklaard door technische factoren. Door een langdurige federale shutdown zijn sommige uitgaven en uitkeringen vooruitgeschoven naar oktober. Ook werden betalingen die normaal in november vallen, naar voren gehaald. Gecorrigeerd daarvoor zou het tekort rond de 180 miljard dollar liggen – nog steeds gigantisch, maar minder extreem.
Toch is de kern simpel: de Amerikaanse overheid geeft structureel veel meer uit dan er binnenkomt. De inkomsten stegen wel door hogere belastingopbrengsten én recordinkomsten uit nieuwe importtarieven, maar de uitgaven stegen nog harder, onder andere door hogere rentelasten op de schuld.
Staatsschuld boven 38 biljoen dollar – versnelling onder Trump 2.0
De Amerikaanse staatsschuld is al jaren aan het stijgen, onder zowel Republikeinse als Democratische presidenten. Maar de versnelling in de laatste jaren is ronduit verontrustend:
- In februari 2024 stond de schuld rond 34,4 biljoen dollar.
- In oktober/november 2025 is de totale schuld de grens van 38 biljoen dollar gepasseerd – een toename van bijna 4 biljoen dollar in minder dan twee jaar.
Sinds Trump weer in het Witte Huis zit, is het begrotingsbeleid allesbehalve zuinig. Zijn regering zet zwaar in op nieuwe uitgavenprogramma’s en belastingverlagingen, gecombineerd met hoge importtarieven die de staatskas deels vullen, maar de wereldeconomie onder druk zetten. Recordinkomsten uit douanerechten kunnen de structurele uitgavenexplosie niet bijbenen.
Daar komt bij dat een groot deel van de begroting “op de automatische piloot” staat: sociale zekerheid, zorgprogramma’s en defensie slokken samen al een enorm deel van de uitgaven op. Zonder ingrijpende hervormingen jaagt elke president – wie het ook is – de schuld verder omhoog.
Rente als tikkende tijdbom
Zolang de rente extreem laag is, kan een land een hoge schuld nog redelijk dragen. Maar die tijd is voorbij. De rentebetalingen op de Amerikaanse schuld zijn in de afgelopen jaren explosief gestegen en liggen inmiddels op of boven de 1.000 miljard dollar per jaar.
Dat heeft drie grote gevolgen:
- Crowding out
Iedere dollar die naar rente gaat, kan niet worden besteed aan onderwijs, infrastructuur, zorg of belastingverlaging. Steeds meer belastinggeld verdwijnt in het zwarte gat van oude schulden. - Meer kwetsbaarheid bij schokken
Bij een nieuwe crisis – denk aan een recessie of geopolitieke spanningen – heeft de Amerikaanse overheid minder ruimte om extra te lenen zonder de markten te ongerust te maken. - Risico op vertrouwensschade
Als beleggers gaan twijfelen of de VS hun begroting ooit onder controle krijgen, zullen ze hogere rentes eisen. Dat maakt de schuld nóg duurder en kan een negatieve spiraal creëren.
Kan de VS niet gewoon dollars bijdrukken?
Vaak hoor je: “De VS kunnen nooit failliet gaan, want de centrale bank kan onbeperkt dollars bijdrukken.” Technisch klopt het dat de Federal Reserve dollars kan creëren en zo staatsobligaties kan opkopen. Maar daar zitten zware nadelen aan:
- Te veel monetaire financiering kan de inflatie aanjagen.
- Als de indruk ontstaat dat de centrale bank vooral bezig is de overheid te redden, ondermijnt dat haar geloofwaardigheid.
- Op termijn kan dit leiden tot een zwakkere dollar en hogere importprijzen, wat Amerikanen direct in hun portemonnee voelen.
De inflatiepiek na de coronapandemie en de periode van extreem ruim monetair beleid heeft al laten zien hoe kwetsbaar de balans is tussen steunbeleid en prijsstabiliteit.
BRICS en de wereld die voorzichtig afstand neemt van de dollar
Daar komt nog een strategisch risico bij: de beweging richting de-dollarisation. BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika en nieuwe leden) proberen hun afhankelijkheid van de dollar af te bouwen.
Ze doen dat door:
- meer handel in eigen valuta af te rekenen;
- alternatieve betaal- en afwikkelsystemen op te zetten;
De dollar is nog steeds de dominante wereldmunt, maar de trend is duidelijk: hoe hoger de Amerikaanse schulden en hoe groter de politieke en economische instabiliteit in Washington, hoe aantrekkelijker alternatieven worden. Onderzoekers zien geleidelijk afnemende dollaraandelen in reserves en handel, zeker in de BRICS-blok.
Als de dollar ooit echt een flink deel van zijn wereldreserve-status verliest, wordt het voor de VS veel moeilijker en duurder om hun schuldenberg te financieren.
Wat betekent dit voor Amerikanen en bedrijven?
Voor gewone Amerikanen en bedrijven zijn deze macro-cijfers geen abstracte statistiek, maar een sluipend risico:
- Hogere belastingen of minder voorzieningen
Een onhoudbare schuld betekent dat toekomstige regeringen ofwel belastingen moeten verhogen, ofwel fors moeten bezuinigen op publieke diensten. - Meer economische volatiliteit
Onzekerheid over begrotingsbeleid en schulden kan leiden tot schommelingen op de financiële markten, wat investeringen en pensioenvermogens raakt. - Duurdere financiering voor bedrijven
Als staatsrentes stijgen, trekken ze vaak de hele rentecurve mee omhoog. Dat maakt bedrijfsleningen, hypotheken en investeringen duurder.
Tegelijk heeft Amerika nog altijd sterke troeven: een enorme interne markt, een innovatieve economie en diepe kapitaalmarkten. Maar die voordelen zijn niet onbeperkt. Zonder serieus fiscale hervormingen verandert de huidige koers langzaam in een tikkende tijdbom onder de economie.
Conclusie: een supermacht met een supergroot gat in de begroting
De cijfers liegen niet: een recordtekort in de eerste maand van het nieuwe begrotingsjaar, een staatsschuld boven de 38 biljoen dollar en rentelasten die naar recordhoogten klimmen. Dat alles in een periode waarin Trump opnieuw in het Witte Huis zit en kiest voor dure beloftes, hoge tarieven en weinig rem op de uitgaven.
De vraag is niet óf de VS hun financiële koers moeten wijzigen, maar wanneer en hoe pijnlijk dat zal gebeuren. Hoe langer politiek en president het probleem voor zich uit schuiven, hoe groter het risico dat markten, burgers en de rest van de wereld de rekening presenteren.
