BRUSSEL, 12 december 2025 – In een significante en strategische zet heeft de Europese Unie (EU) besloten de tegoeden van de Russische centrale bank onder haar jurisdictie voor onbepaalde tijd te immobiliseren. Deze drastische maatregel is een cruciale stap in het kader van de lopende onderhandelingen over een herstelbetalingslening voor Oekraïne, en vormt een kernonderdeel van de westerse financiële druk op Moskou.
De langdurige immobilisering werd donderdagmiddag overeengekomen door de EU-ambassadeurs en is gebaseerd op een nieuwe interpretatie van Artikel 122 van de EU-verdragen. Deze procedure vereist slechts een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten en omzeilt daarmee de complexe en tijdrovende goedkeuring door het Europees Parlement.
Van Sanctie naar Permanente Borging
Tot voor kort waren de Russische tegoeden – een astronomisch bedrag van 210 miljard euro – geïmmobiliseerd onder het standaard EU-sanctieregime. Dit regime vereist echter unanimiteit van alle 27 lidstaten en is daarmee kwetsbaar voor een individueel veto.
Door de overstap naar Artikel 122, bekend van eerdere economische noodsituaties zoals de COVID-19-pandemie en de energiecrisis, heeft de EU de middelen effectief geborgd voor de voorzienbare toekomst. De belangrijkste vrees die hiermee wordt weggenomen, is de mogelijkheid dat andere mogendheden, zoals de Verenigde Staten, zouden proberen de middelen onder hun controle te brengen voor toekomstige onderhandelingen met Moskou.
De nieuwe wet verbiedt de overdracht van deze 210 miljard euro terug naar de Russische centrale bank, tenzij aan zeer strikte voorwaarden wordt voldaan.
De Economische Noodsituatie
De Europese Commissie motiveerde het inroepen van Artikel 122 met de argumentatie dat de schokgolven van de grootschalige Russische invasie van Oekraïne een “ernstige economische impact” op de EU hebben gehad. Dit omvat:
- Ernstige verstoringen in toeleveringsketens.
- Grotere onzekerheid en hogere risicopremies.
- Lagere investeringen en consumentenbestedingen.
- Talloze hybride aanvallen, waaronder drone-invallen, sabotage en desinformatiecampagnes.
Volgens de Commissie is het “dringend noodzakelijk” om te voorkomen dat de middelen terugvloeien naar Rusland, om zo de schade aan de Unie’s economie te beperken.
Het overgrote deel van deze tegoeden, namelijk 185 miljard euro, wordt aangehouden bij Euroclear, het centrale effectenbewaarbedrijf in Brussel, terwijl de resterende 25 miljard euro bij privébanken staat.
De Voorwaarden voor Vrijgave
Onder het nieuwe verbod kunnen de 210 miljard euro pas worden vrijgegeven wanneer:
- Het handelen van Rusland “objectief gezien geen aanzienlijke risico’s” meer inhoudt voor de Europese economie.
- Moskou herstelbetalingen aan Oekraïne heeft gedaan “zonder economische en financiële gevolgen” voor het EU-blok.
Zelfs dan vereist de vrijgave van de fondsen een nieuwe gekwalificeerde meerderheid, wat de langdurige en politiek zwaarwegende aard van dit besluit onderstreept. De immobilisering zorgt ervoor dat de EU een ijzersterke positie behoudt in de toekomstige afwikkeling van het conflict.