Waarom een Europees leger slimmer is dan 27 losse legers
Het debat over een Europees leger laait steeds vaker op binnen de Europese Unie. Met geopolitieke spanningen, de toenemende afhankelijkheid van de NAVO en de groeiende dreiging van cyberaanvallen en hybride oorlogsvoering wordt de vraag steeds urgenter: is het nog wel efficiënt dat Europa bestaat uit 27 landen met ieder een eigen leger, eigen systemen en eigen besluitvorming? In dit artikel wordt uitgelegd waarom een Europees leger niet alleen logischer is, maar ook strategisch, financieel en organisatorisch veel sterker dan 27 afzonderlijke krijgsmachten.
Efficiëntie door schaalvoordeel
Op dit moment onderhouden de EU-lidstaten samen 27 defensiestructuren, 27 wapeninkoopprocedures en tientallen verschillende typen materieel. Dat leidt tot extreme versnippering:
- meer dan tien verschillende typen gevechtstanks
- meerdere soorten jachtvliegtuigen
- uiteenlopende communicatiesystemen die niet altijd compatibel zijn
- versnipperde budgetten waardoor innovatie traag en inefficiënt verloopt
Een Europees leger zou deze versnippering doorbreken. Door gezamenlijk in te kopen, te trainen en te opereren, ontstaat een veel efficiëntere krijgsmacht. Het schaalvoordeel zorgt ervoor dat er minder verschillende systemen nodig zijn en dat onderdelen, munitie en technologie slimmer kunnen worden gedeeld.
Lagere kosten voor belastingbetalers
De EU-landen geven samen honderden miljarden euro’s per jaar uit aan defensie. Maar doordat elk land voor zichzelf werkt, gaat een groot deel verloren aan duplicatie. Als Europa één leger zou hebben, kunnen kosten drastisch worden verlaagd:
- gezamenlijke inkoop van materieel kan tot 30% goedkoper zijn
- onderhoud en training worden centraal georganiseerd
- minder bureaucratie en minder overheadkosten
Veel landen hebben moeite om het NAVO-streefcijfer van 2% van het BBP aan defensie te halen. Met een Europees leger kan elke euro die wordt uitgegeven effectiever worden gebruikt. Europa krijgt dan meer militaire slagkracht voor minder geld.
Sterkere geopolitieke positie
In een wereld waarin de machtsblokken steeds duidelijker worden — de VS, China, Rusland — is de EU militair gezien nog altijd versnipperd. Een Europees leger zou Europa een veel sterker diplomatiek en strategisch gewicht geven.
Het stelt Europa in staat om:
- sneller te reageren op internationale crises
- onafhankelijker te opereren van de Verenigde Staten
- een geloofwaardige afschrikking te vormen tegen agressie van buitenaf
Bovendien kan de EU met één stem spreken op defensiegebied. Dat voorkomt situaties waarin landen onderling van mening verschillen en daardoor traag of niet reageren.
Betere coördinatie in noodsituaties
De coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben laten zien hoe belangrijk snelle, gecoördineerde actie is. Een gezamenlijk leger maakt het mogelijk om:
- sneller troepen te verplaatsen binnen de EU
- gezamenlijke grensbewaking te organiseren
- cyberdreigingen centraal af te slaan
- humanitaire missies efficiënter uit te voeren
In plaats van 27 verschillende bevelstructuren ontstaat één commandolijn die in noodsituaties onmiddellijk kan handelen.
Minder afhankelijkheid van de Verenigde Staten
Hoewel de NAVO een belangrijke pijler blijft, is Europa historisch gezien sterk afhankelijk van de VS voor militaire bescherming. Washington heeft al regelmatig aangegeven dat Europa meer verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn eigen veiligheid.
Een Europees leger betekent:
- meer strategische autonomie
- minder afhankelijkheid van Amerikaanse technologie en besluitvorming
- een betere balans binnen de NAVO
Door sterker op eigen benen te staan, kan Europa een serieus bondgenoot zijn in plaats van een afhankelijk blok.
Moderne dreigingen vragen om een gezamenlijke aanpak
Cyberaanvallen, desinformatiecampagnes en hybride oorlogsvoering stoppen niet bij landsgrenzen. Een gefragmenteerde aanpak werkt simpelweg niet. Een Europees leger kan een gezamenlijke cyberdefensie opzetten, gebaseerd op gedeelde kennis, technologie en snelle respons.
Een Europees leger betekent niet dat nationale identiteiten of democratische controle verdwijnen. Het betekent wél dat Europa eindelijk een moderne, efficiënte en krachtige defensie krijgt die past bij de uitdagingen van de 21e eeuw.
In een wereld die steeds instabieler wordt, biedt één gezamenlijk leger meer veiligheid, minder kosten en een sterkere geopolitieke positie. De vraag is niet langer of Europa deze stap moet zetten, maar wanneer.