De interne strijd binnen de PVV wordt steeds zichtbaarder en begint duidelijke gevolgen te krijgen voor de lokale en provinciale politiek. Waar de partij jarenlang profiteerde van een strakke centrale aansturing door Geert Wilders, groeit onder lokale en provinciale PVV-politici de onvrede over het gebrek aan inspraak. Die spanning werkt door richting de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 en leidt ertoe dat de PVV in meerdere gemeenten niet meer meedoet of moeite heeft om geschikte kandidaten te vinden. Tegelijkertijd profiteren partijen als JA21 en Forum voor Democratie van de onrust.
Wilders als onbetwiste machtsfactor
De PVV is uniek in het Nederlandse politieke landschap. De partij kent geen ledenstructuur en is juridisch volledig in handen van Geert Wilders. Deze constructie gaf de partij jarenlang snelheid, discipline en een duidelijke koers. Besluiten werden centraal genomen en afwijkende meningen kregen weinig ruimte. Voor landelijke verkiezingen bleek dit model effectief, maar op lokaal en provinciaal niveau wringt het steeds vaker.
Lokale volksvertegenwoordigers signaleren dat zij nauwelijks invloed hebben op inhoudelijke standpunten, kandidatenlijsten of samenwerkingen. Dat gebrek aan autonomie botst met de realiteit van gemeentepolitiek, waar maatwerk, lokale kennis en overleg essentieel zijn. Steeds meer lokale PVV’ers ervaren dat zij slechts uitvoerders zijn van een landelijke lijn die niet altijd aansluit bij plaatselijke belangen.
Onvrede bij lokale en provinciale afdelingen
De interne strijd PVV speelt zich grotendeels achter de schermen af, maar sijpelt steeds vaker naar buiten. Lokale politici geven aan dat zij zich onvoldoende gehoord voelen en dat kritiek op de partijleiding niet wordt gewaardeerd. Dit leidt tot afhakers, interne conflicten en in sommige gevallen het volledig verdwijnen van lokale PVV-afdelingen.
Voor gemeenten is het samenstellen van een kandidatenlijst geen formaliteit. Raadsleden moeten zichtbaar zijn, dossiers kennen en aanspreekbaar zijn voor inwoners. Juist daar loopt de PVV tegen grenzen aan. Potentiële kandidaten haken af vanwege het gebrek aan invloed en de sterke centrale controle. In verschillende gemeenten wordt inmiddels openlijk erkend dat deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 onzeker is.
Gemeenteraadsverkiezingen 2026 in gevaar
Richting 2026 wordt steeds duidelijker dat de PVV lokaal terrein dreigt te verliezen. In diverse gemeenten wordt overwogen helemaal niet meer deel te nemen aan de verkiezingen, simpelweg omdat er geen stabiele of geloofwaardige kandidaten beschikbaar zijn. In andere plaatsen is sprake van interne verdeeldheid, waardoor lokale lijsten uit elkaar vallen of onder druk komen te staan.
Dit staat in schril contrast met de landelijke zichtbaarheid van de partij. Waar de PVV nationaal vaak domineert in peilingen en media-aandacht, blijft die kracht lokaal niet automatisch overeind. Gemeentepolitiek vraagt om langdurige betrokkenheid en samenwerking, iets wat lastig te combineren is met een strak gecentraliseerde partijstructuur.
JA21 en Forum plukken de vruchten
De interne strijd binnen de PVV blijft niet zonder gevolgen voor het bredere rechtse politieke spectrum. Partijen als JA21 en Forum voor Democratie profiteren zichtbaar van de onrust. Beide partijen presenteren zich als alternatieven voor teleurgestelde PVV-kiezers én politici die meer inspraak en interne democratie zoeken.
JA21 weet zich daarbij te profileren als bestuurlijker en pragmatischer, met ruimte voor lokale afwegingen. Forum voor Democratie spreekt juist een deel van het electoraat aan dat zich aangetrokken voelt tot een radicalere koers, maar wél met lokale structuren en leden. In meerdere gemeenten zijn overstappen of nieuwe initiatieven zichtbaar van voormalige PVV-leden richting deze partijen.
Structureel probleem of tijdelijke crisis?
De vraag is of de interne strijd PVV een tijdelijk verschijnsel is of een structureel probleem. Zolang de partijorganisatie volledig rond één persoon is opgebouwd, blijft lokale inspraak beperkt. Dat model botst steeds meer met de behoefte aan lokale verankering en politieke continuïteit.
Voor Geert Wilders betekent dit een strategisch dilemma. Vasthouden aan volledige controle waarborgt eenheid aan de top, maar ondermijnt de opbouw van een stabiele lokale basis. Meer ruimte voor lokale afdelingen zou het draagvlak kunnen vergroten, maar past niet bij de huidige structuur van de partij.
Gevolgen voor het politieke landschap
De gevolgen van deze interne spanningen reiken verder dan alleen de PVV zelf. Minder deelname van de PVV aan gemeenteraadsverkiezingen verandert de lokale politieke verhoudingen. Andere partijen krijgen meer ruimte, coalities verschuiven en kiezers moeten op zoek naar alternatieven.
Richting 2026 lijkt duidelijk dat de interne strijd binnen de PVV niet zonder prijs blijft. Waar de partij nationaal sterk staat, verliest zij lokaal grip. Tegelijkertijd benutten JA21 en Forum voor Democratie de ruimte die ontstaat. De komende jaren zullen uitwijzen of de PVV deze interne spanning weet te overbruggen, of dat de lokale afbrokkeling doorzet.
