AMSTERDAM, 9 december 2025 – De inspanningen van de gezanten van de Amerikaanse president Donald Trump in het Kremlin vorige week in Moskou, gericht op een mogelijk vredesakkoord voor Oekraïne, zijn wellicht op niets uitgelopen. Toch kunnen de Russen nu een nieuw voordeel uitbuiten: de diepgaande verdeeldheid tussen Washington en Europa.
Op dinsdag herhaalde Trump zijn kritiek op Europa door in een nieuw gepubliceerd interview met Politico te stellen dat Europese landen “zwak” en “in verval” waren vanwege hun immigratiebeleid.
Een Wankelende Steun voor Oekraïne
Hij betoogde ook dat Rusland “de overhand” heeft in de oorlog tegen Oekraïne en dat het tijd is voor de Oekraïense president Volodymyr Zelensky om “dingen te accepteren” als het gaat om pogingen om het conflict te beëindigen. “Hij zal in actie moeten komen en dingen moeten accepteren, weet je, als je aan het verliezen bent,” aldus Trump.
De opmerkingen van de Amerikaanse president volgden op de publicatie vorige week van een nieuwe nationale veiligheidsstrategie, die een brede aanval lanceerde op Europese regeringen vanwege hun steun aan Oekraïne. Het document beschuldigde “Europese functionarissen die onrealistische verwachtingen over de oorlog koesteren” ervan een vredesakkoord in de weg te staan.
“Een grote Europese meerderheid wil vrede, maar dat verlangen wordt niet omgezet in beleid, grotendeels vanwege de ondermijning van democratische processen door die regeringen,” stelt het document.
De Duitse bondskanselier Friedrich Merz reageerde dinsdag op dit strategiedocument en zei tijdens een persconferentie dat “sommige delen begrijpelijk zijn, en sommige onacceptabel voor ons vanuit een Europees perspectief,” eraan toevoegend dat Europese landen geen hulp van de Verenigde Staten nodig hebben om “democratie te redden” in Europa.
Rusland Juicht de Verdeeldheid Toe
De formulering van de Trump-administratie – waarbij Europa wordt afgeschilderd als een anti-democratisch obstakel voor stabiele betrekkingen met Rusland – is een geschenk uit de hemel voor de Russische functionarissen.
Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov verwelkomde de publicatie van het document en zei zondag dat het “consistent is met onze visie.” Maandag ging Peskov dieper in op de zaak: “De nuance die we zien in het nieuwe concept spreekt ons zeker aan. Het spreekt over de noodzaak van dialoog en het opbouwen van constructieve, goede betrekkingen.”
Kirill Dmitriev, de CEO van het Russisch Direct Investeringsfonds en een belangrijk bemiddelaar in de recente diplomatieke uitwisseling tussen Washington en het Kremlin, heeft eveneens zijn kans gegrepen. In een reeks berichten op X (voorheen Twitter) vierde Dmitriev Trumps kastijding van Europese landen, met name Trumps waarschuwing dat “Europa heel voorzichtig moet zijn” en dat het “in sommige slechte richtingen gaat… heel slecht voor de mensen.”
Trumps opmerkingen waren een reactie op een vraag over de boete van $140 miljoen die X vrijdag van EU-toezichthouders kreeg wegens het overtreden van de Europese regels voor online-inhoud. Elon Musk, de eigenaar van X, reageerde met berichten waarin hij opriep tot afschaffing van de EU.
Het is ironisch dat Russische functionarissen de beschuldigingen van de Trump-administratie over democratische terugval in Europa versterken, aangezien de Russische president Vladimir Poetin gedurende een kwarteeuw aan de macht vrijwel alle politieke concurrentie en mediavrijheid heeft uitgeschakeld. Bovendien blokkeert Rusland effectief de toegang tot sociale media zoals Facebook en X, wat goed verbonden Russische functionarissen er niet van weerhoudt om dergelijke technologieplatforms te gebruiken om hun standpunten in het Engels uit te zenden.
De Strategie: Twijfel Zaaien
Er lijkt hier echter een bewuste strategie te zijn. Het Russische beleid is duidelijk gericht op het afbrokkelen van de Europese steun voor Oekraïne, terwijl de gelegenheid wordt aangegrepen om twijfel te zaaien over de levensvatbaarheid van de NAVO-alliantie. De nieuwe nationale veiligheidsstrategie van de Trump-administratie geeft Moskou meer munitie in een informatieoorlog die bedoeld is om de publieke opinie in zowel de Verenigde Staten als Europa te beïnvloeden.
Dit is niet de eerste keer. De nasleep in Europa na de publicatie van de nieuwe nationale veiligheidsstrategie van de Trump-administratie vertoont gelijkenissen met de schok die Europeanen voelden nadat de Amerikaanse vicepresident JD Vance in februari een toespraak hield op de Veiligheidsconferentie van München. En de vreugde in Moskou over Washingtons kritiek op Europa doet denken aan het leedvermaak over de publieke berisping van Zelensky door Trump en Vance in de Oval Office later die maand.
Terwijl Zelensky deze week door Europa reist om steun te verwerven, is de Russische boodschap aan – en waarschuwingen voor – Europa in volume toegenomen. De hardliner Russische politicoloog Sergey Karaganov zei op de Russische staatstelevisie dat Rusland “in oorlog is met Europa, niet met een ellendig, zielig, misleid Oekraïne.”
Trump dreigt
Hoewel Karaganov beweerde niet namens Poetin te spreken, was het duidelijk dat hij de dreigementen van Poetin zelf kanaliseerde. Poetin waarschuwde, aan de vooravond van zijn ontmoeting met Trumps speciale gezant Steve Witkoff en zijn schoonzoon Jared Kushner in Moskou vorige week, dat Rusland “nu meteen klaar” was voor een oorlog met Europa – ook al is het niet van plan er een te beginnen.
“We zijn niet van plan om oorlog te voeren met Europa. Ik heb het hier al honderd keer over gehad, maar als Europa plotseling oorlog met ons wil voeren en begint, zijn we er nu meteen klaar voor,” zei hij afgelopen dinsdag.
De doelgroep voor dergelijke dreigtaal is duidelijk: het Kremlin wil ervoor zorgen dat Europeanen zich zorgen maken over de retoriek die de trans-Atlantische banden tot op hun fundament schudt.