Het Openbaar Ministerie (OM) heeft in hoger beroep een maximale gevangenisstraf van acht jaar en een beroepsverbod van dertien jaar geëist tegen twee mannen van 65 en 38 jaar. Zij worden verdacht van langdurige en stelselmatige mishandelingen van tien uiterst kwetsbare bewoners van een zorgboerderij in het Groningse Wedde. De gebeurtenissen vonden plaats tussen 2020 en 2022, een periode waarin de mannen leidinggaven aan de locatie en verantwoordelijk waren voor bewoners met de hoogste zorgindicatie.
De zaak kwam in oktober 2022 aan het licht nadat oud-medewerkers hun zorgen deelden met het televisieprogramma Undercover in Nederland van Alberto Stegeman. Een medewerker van het programma wist undercover beelden te maken, die samen met politiedossiers een schokkend en ontluisterend beeld schetsten van wat zich achter de deuren van de zorgboerderij afspeelde.
Schokkende mishandelingen
Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de bewoners structureel werden mishandeld. Ze kregen soms geen eten, werden fysiek geslagen, bespuugd en bestraft op manieren die niets met zorgverlening te maken hebben. Sommige bewoners werden vastgebonden aan een loopband zodat ze gedwongen bleven lopen. Anderen kregen een sok in de mond geduwd om hen het zwijgen op te leggen. Het dossier toont een opeenstapeling van gruwelijke incidenten, waarbij de mannen niet alleen zelf geweld gebruikten, maar ook medewerkers en stagiaires aanzetten om hetzelfde te doen.
De overige bewoners moesten deze behandelingen herhaaldelijk ondergaan of aanschouwen, wat leidde tot enorme angst en voortdurende stress. De rechtbank veroordeelde de twee verdachten eerder tot vijf jaar en vier maanden celstraf voor medeplegen van mishandeling met voorbedachten rade. De mannen gingen daarna in hoger beroep.
Tenlastelegging verzwaard
In hoger beroep heeft het OM de tenlastelegging verzwaard. Volgens de officieren van justitie is bij één van de slachtoffers sprake van zwaar lichamelijk letsel, veroorzaakt door de mishandelingen. Experts die met het slachtoffer werkten nadat hij de zorgboerderij verliet, constateerden ernstige en aanhoudende posttraumatische klachten. Het slachtoffer ervaart hevige stress bij alles wat hem herinnert aan de gebeurtenissen op de boerderij. Tot op de dag van vandaag heeft hij intensieve traumabehandeling nodig. Volgens het OM vallen dergelijke posttraumatische klachten onder zwaar lichamelijk letsel, waardoor een maximale strafeis gerechtvaardigd is.
Tijdens de zitting schetsten de advocaten-generaal een hard en kil beeld van de zorgboerderij. “Schrijnend. Vernederend. Harteloos,” aldus de officier van justitie in hoger beroep. Volgens haar was er geen sprake van liefdevolle zorg, maar van systematisch straffen, bespotten en kleineren. Dit terwijl de bewoners juist volledig afhankelijk waren van professionele, zorgzame begeleiding in wat hun veilige thuis had moeten zijn.
Gebrek aan berouw
Een belangrijke factor in de strafeis is het totale gebrek aan berouw dat de verdachten hebben getoond. Volgens het OM hebben de mannen in de afgelopen jaren nauwelijks verantwoordelijkheid genomen voor hun daden. Zelfs tijdens de zittingen in hoger beroep, waarin zij geconfronteerd werden met de impact van hun handelen, was geen spoor van compassie te zien. “De verdachten hebben veel oog voor zichzelf, maar tonen geen enkele compassie met de bewoners,” aldus de advocaat-generaal. “Zelfs niet na alles wat zij hebben kunnen lezen en horen over het enorme leed dat is veroorzaakt.”
Beroepsverbod van 13 jaar
Naast de celstraf eist het OM dat beide mannen dertien jaar lang geen enkel beroep in de zorg mogen uitoefenen, om te voorkomen dat zij opnieuw contact krijgen met kwetsbare cliënten. Mocht het gerechtshof deze eis volgen, dan mogen de mannen na hun gevangenisstraf gedurende dertien jaar niet meer in de sector werkzaam zijn.
Het gerechtshof in Leeuwarden maakt op een later moment bekend wanneer de uitspraak volgt. De zaak wordt nauwlettend gevolgd door de zorgsector, justitie en nabestaanden, voor wie deze zaak symbool staat voor het absolute falen van zorg en toezicht op een plek waar veiligheid en bescherming voorop hadden moeten staan.
Ontdek meer van HBP Media
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.