AMSTERDAM, 30 november 2025 – Sinds de herovering van Afghanistan in augustus 2021 voert de Taliban een gerichte, diepgewortelde strategie om vrouwen vrijwel volledig uit het maatschappelijk leven te verwijderen. Wat begon als een reeks strenge maatregelen, is uitgegroeid tot een totaalsysteem waarbij de vrouw minder waard is geworden dan een insect in de ogen van de machthebbers. Deze onderzoekscolumn belicht hoe dat proces werkt, waarom het bewust is ontworpen en wat het betekent voor de toekomst van een halve bevolking.
De fundamenten van een ideologie die uitsluiting als norm ziet
De huidige Taliban-leiding volgt een radicale interpretatie van religieuze en tribale regels waarbij de man absolute controle heeft en de vrouw alleen mag bestaan binnen de muren van het huis. Onderwijs voor meisjes is verboden vanaf de middelbare school. Universiteiten hebben hun deuren gesloten voor jonge vrouwen die nog geen kans kregen hun leven op te bouwen. Zelfs vakopleidingen – van verpleegkunde tot farmacie – zijn niet langer toegankelijk.
Deze keuzes zijn geen toevallige beleidsfouten. Ze zijn strategisch. Een bevolking die niet mag leren, werkt of spreken, kan zich niet organiseren, niet klagen en geen weerstand vormen. Door vrouwen te reduceren tot afhankelijkheden zonder rechten, verstevigt de Taliban zijn macht.
Lees ook: “Vrouwen in Afghanistan onderdrukt: schendingen, verboden en dagelijks verzet”
Publieke ruimte: verboden terrein voor vrouwen
Vrouwen mogen niet meer naar parken, sportscholen, badhuizen, culturele centra of de meeste winkels. Een vrouw die zonder mannelijke begeleider over straat gaat, riskeert arrestatie of mishandeling. Het regime gebruikt openbare vernedering als instrument om angst te creëren. Sommige vrouwen vertellen dat ze bewust geen voetstappen willen achterlaten in de sneeuw, omdat buren dan kunnen zien dat ze buiten zijn geweest.
De publieke ruimte – normaal gesproken het domein van ontmoetingen, sociale cohesie en zelfontwikkeling – is voor vrouwen tot nul gereduceerd. Deze systematische uitsluiting heeft een psychologisch effect dat vele malen verder gaat dan een simpel verbod: het leert vrouwen dat ze ongewenst zijn, dat hun aanwezigheid een overtreding is, dat hun stem irrelevant is.
Werk en autonomie: economisch monddood gemaakt
Vrouwelijke werknemers in overheid, banken, UN-programma’s, media en NGO’s zijn massaal ontslagen. Zelfs banen waarin vrouwen onmisbaar zijn – zoals gezondheidszorg – worden uitgehold. In sommige ziekenhuizen mogen vrouwen nog wel werken, maar alleen onder strikte segregatie en controle. De Taliban accepteert hun aanwezigheid alleen wanneer het functioneel is voor mannen, niet omdat vrouwen zelf recht op werk zouden hebben.
Deze economische verstikking verandert vrouwen in totale afhankelijkheden. Zonder inkomen, zonder rechten en zonder autonomie blijven ze opgesloten in een systeem dat hen doelbewust breekt.
Een insect heeft meer bewegingsvrijheid
De vergelijking dat vrouwen “minder waard zijn dan een insect” is hard, maar in Afghanistan niet overdreven. Een insect mag vrij bewegen, het wordt niet gestraft voor bestaan in de open lucht. Een insect wordt niet ondervraagd over zijn kleding, identiteit of familie. De Taliban heeft een samenleving gebouwd waarin elke beweging van een vrouw moet worden gerechtvaardigd, gecontroleerd en beperkt.
Een generatie die dreigt te verdwijnen
Wat zich nu afspeelt, is geen tijdelijke onderdrukking maar een culturele uitroeiing. Een hele generatie meisjes groeit op met de boodschap dat kennis verboden is en vrijheid niet bestaat. De Taliban ondermijnt bewust het intellect, talent en toekomstperspectief van miljoenen Afghanen.
Zolang de internationale gemeenschap dit “nieuwe normaal” accepteert, betalen Afghaanse vrouwen de hoogste prijs: hun menselijkheid, hun stem en hun toekomst.
