Zuid-Afrika onderzoekt rekrutering van burgers voor Russische oorlog in Oekraïne
JOHANNESBURG, 29 november 2025 – De Zuid-Afrikaanse autoriteiten zijn een grootschalig onderzoek gestart naar de manier waarop burgers van het land zijn gerekruteerd om mee te vechten aan Russische zijde in de oorlog tegen Oekraïne. De zaak heeft internationaal veel aandacht getrokken, vooral omdat de dochter van oud-president Jacob Zuma, Duduzile Zuma-Sambudla, direct in verband wordt gebracht met de vermeende rekrutering.
Strafrechtelijk onderzoek
Zuma-Sambudla heeft inmiddels al haar functies neergelegd nadat zij werd beschuldigd van het ronselen van Zuid-Afrikaanse mannen voor het Russische leger. Tegen haar is een strafrechtelijk onderzoek geopend. Zelf ontkent zij alle aantijgingen en zegt dat zij is misleid door personen die haar informatie hebben verstrekt. Volgens haar advocaat is zij geen actieve deelnemer geweest aan enige wervingsactiviteiten, maar is zij “in een val gelokt”.
Vier verdachten aangehouden
De Zuid-Afrikaanse politie heeft inmiddels vier mannen aangehouden, die eveneens worden verdacht van samenwerking met Russische tussenpersonen. Volgens de politie zou er sprake zijn van een georganiseerd netwerk dat Zuid-Afrikanen benaderde met valse beloften over werk en opleiding in Rusland.
Uit onderzoek van The New York Times blijkt dat meer dan een dozijn Zuid-Afrikanen in Rusland en uiteindelijk aan het front in Oekraïne terechtkwamen. Veel van hen zouden zijn benaderd met aantrekkelijke verhalen over werk als beveiligers of bodyguards. In werkelijkheid bleken zij na aankomst in Rusland in een militaire omgeving te worden geplaatst.
Van beloofde baan naar het front
Een van de slachtoffers, een 46-jarige man, vertelde dat hij persoonlijk werd gebeld door Zuma-Sambudla. Zij zou hem hebben beloofd dat hij in Rusland een opleiding zou krijgen, gevolgd door een baan binnen de partij van haar vader in Zuid-Afrika. De man vertrok vol vertrouwen, maar kwam zes weken later terecht in een Russische legerkazerne. Hij kreeg een uniform, een wapen en werd zonder verdere uitleg naar de frontlinie in de Donbas gestuurd.
Volgens zijn verklaring was er geen sprake van vrijwillige deelname aan gevechten: “Ze zeiden dat ik geen keuze had.”
Meer dan 1.400 Afrikaanse strijders
De zaak staat niet op zichzelf. De Oekraïense viceminister van Buitenlandse Zaken, Andriy Sybiha, stelt dat meer dan 1.400 burgers uit 36 Afrikaanse landen momenteel aan Russische zijde vechten. Volgens hem worden veel van deze mannen geronseld via misleiding, financiële druk of valse beloften.
Zuid-Afrika staat nu onder internationale druk om de betrokken netwerken volledig bloot te leggen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft inmiddels laten weten dat het onderzoek “prioriteit heeft, omdat Zuid-Afrikaanse burgers in levensgevaar zijn gebracht”.
De komende weken zullen cruciaal zijn voor het bepalen van de politieke en juridische gevolgen. De zaak rond Zuma-Sambudla kan grote invloed hebben op het publieke vertrouwen, zowel in Zuid-Afrika als in de internationale verhoudingen.
