Het gerucht gaat rond in politiek Den Haag: Annabel Nanninga, prominent gezicht van JA21, zou mogelijk in beeld zijn voor een plek in een toekomstig kabinet. Minister, staatssecretaris — de exacte rol is nog onduidelijk, maar het idee alleen al is voldoende om de wenkbrauwen van menig kiezer, bestuurder en waarnemer te doen fronsen. Want wie de politieke carrière en publieke uitlatingen van Nanninga volgt, weet dat zij een figuur is die niet alleen polariseert, maar ook diepe morele vragen oproept.
Een kabinet is meer dan een verzameling beleidsmakers. Het is het morele uithangbord van een land, een afspiegeling van waarden die een samenleving wil uitdragen. Juist daarom is de mogelijke benoeming van Nanninga zo beladen. Niet vanwege een enkel scherp debat of een controversieel standpunt — die horen bij de democratie — maar vanwege een lange reeks uitspraken en gedragingen die door velen als grensoverschrijdend zijn ervaren.
Antisemitisme
Op sociale media, met name op X (voorheen Twitter), heeft Nanninga in het verleden herhaaldelijk berichten geplaatst die hevige kritiek opriepen. Critici verwijten haar dat zij zich bediende van taal die flirtte met ontmenselijking, historische bagatellisering en het normaliseren van extremistische denkbeelden. Deze uitingen zijn breed besproken en veroordeeld door maatschappelijke organisaties, politieke tegenstanders en ook door mensen die doorgaans niet snel in de reflex van verontwaardiging schieten. Het probleem is daarbij niet alleen de inhoud, maar ook de achteloosheid waarmee zulke uitspraken werden gedaan, alsof historische trauma’s slechts retorisch materiaal zijn.
Ook in haar periode als raadslid in Amsterdam riep Nanninga vragen op. Niet zelden ging het debat minder over inhoudelijke oplossingen en meer over de toon, de provocatie en het bewust oprekken van grenzen. Politiek mag scherp zijn, maar wanneer provocatie het doel op zich wordt, verschuift de focus van besturen naar beschadigen. En dat is een glijdende schaal, zeker wanneer iemand later aanspraak maakt op een bestuurlijke topfunctie.
Politieke correctheid
Voorstanders zullen zeggen dat Nanninga “zegt waar het op staat”, dat zij zich niet laat knechten door politieke correctheid en dat haar stijl juist verfrissend is voor een vastgelopen politiek bestel. Maar die redenering gaat voorbij aan een fundamenteel verschil: vrijuit spreken is iets anders dan het normaliseren van uitsluiting of het relativeren van historische misdaden. Een kabinet vraagt om mensen die kunnen verbinden, niet alleen mobiliseren.
De vergelijking met andere polariserende figuren in de Nederlandse politiek wordt dan ook steeds vaker gemaakt. Waar Geert Wilders en Thierry Baudet bekendstaan om hun confrontaties met de gevestigde orde, lijkt Nanninga een eigen niche te hebben gevonden: die van de constante culturele oorlog. Dat levert aandacht op, volgers, zichtbaarheid — maar is dat ook wat Nederland nodig heeft in een tijd van woningnood, geopolitieke onzekerheid en maatschappelijke spanningen?
De kernvraag is niet of Annabel Nanninga het recht heeft om haar mening te uiten. Dat recht staat buiten kijf. De vraag is of iemand met zo’n beladen verleden, met uitspraken die blijvende littekens hebben achtergelaten in het publieke debat, geschikt is om namens álle Nederlanders te besturen. Een minister of staatssecretaris vertegenwoordigt ook mensen die zich door haar woorden uitgesloten, gekwetst of zelfs bedreigd hebben gevoeld.
Geloofwaardigheid toekomstig kabinet
Als een toekomstig kabinet werkelijk stabiliteit, vertrouwen en herstel van politieke geloofwaardigheid nastreeft, dan moet het zich afvragen welk signaal het afgeeft met een dergelijke benoeming. Politiek draait uiteindelijk niet alleen om macht en zetels, maar om verantwoordelijkheid. En verantwoordelijkheid betekent ook: erkennen dat sommige grenzen niet zonder gevolgen kunnen worden overschreden.
De mogelijke opmars van Annabel Nanninga richting het pluche is daarmee meer dan een personeelskwestie. Het is een lakmoesproef voor de Nederlandse politieke cultuur. Kiezen we voor bestuurlijke rust en morele helderheid, of accepteren we dat provocatie en polarisatie een vaste plaats krijgen aan de bestuurstafel? Het antwoord op die vraag zegt misschien wel meer over de toekomst van Nederland dan over Nanninga zelf.