Discriminatie bij woningverhuur blijft hardnekkig probleem
AMSTERDAM, 27 november – Discriminatie op de verhuurmarkt vindt nog steeds op een zorgwekkend niveau plaats. Dat blijkt uit de Monitor Discriminatie bij Woningverhuur 2024/2025. Ondanks jaren van aandacht, campagnes en bewustwordingsacties, worden mensen nog altijd op basis van afkomst, naam of achtergrond uitgesloten bij het zoeken naar een huurwoning.
Uit de monitor komt wel een belangrijk verschil naar voren: makelaars die zijn aangesloten bij een branchevereniging, weigeren discriminerende verzoeken aantoonbaar vaker dan makelaars die nergens bij zijn aangesloten. Dat is voor Vastgoed Nederland een duidelijk signaal dat vrijwillige afspraken niet meer voldoende zijn. De brancheorganisatie pleit daarom voor een verplichte wettelijke kwaliteitsstandaard om discriminatie bij woningverhuur structureel aan te pakken.
Mystery calls tonen omvang van probleem
Voor de monitor zijn onder meer zo’n 200 mystery calls uitgevoerd. Daarbij benaderden onderzoekers verhuurbemiddelaars met het expliciete verzoek niet aan buitenlanders te verhuren. Dit soort verzoeken is in strijd met de wet, maar komt in de praktijk nog regelmatig voor.
De resultaten zijn confronterend. Slechts 22,5% van de verhuurbemiddelaars wijst het discriminerende verzoek expliciet af. Maar liefst 77,5% werkt direct of indirect mee aan discriminerende selectie van huurkandidaten. In iets meer dan de helft van de gesprekken stemmen bemiddelaars zelfs impliciet in met het verzoek, bijvoorbeeld door te zeggen dat zij “rekening houden” met de wensen van de verhuurder of “extra kritisch” selecteren.
Daarmee wordt duidelijk dat discriminatie niet alleen voortkomt uit bewuste keuzes van verhuurders, maar ook uit de positie waarin makelaars en bemiddelaars zich bevinden. Ze ervaren druk vanuit opdrachtgevers én voelen de concurrentie van collega’s die wél aan dergelijke verzoeken tegemoetkomen.
Rol van brancheverenigingen: aanpak werkt, maar dekt nog niet de hele markt
Uit de monitor blijkt dat leden van brancheverenigingen aanzienlijk vaker weigeren mee te werken aan discriminerende verzoeken. Binnen die organisaties gelden vaak al gedragscodes, klachtenprocedures en richtlijnen over gelijke behandeling.
“Deze cijfers laten zien dat bewustwording alleen niet voldoende is”, zegt Tristan Bons, adjunct-directeur van Vastgoed Nederland. “Makelaars staan onder druk van opdrachtgevers en concurrentie om mee te werken aan onrechtmatige verzoeken. Wij willen van die perverse prikkel af. Uit de cijfers blijkt dat onze aanpak werkt. Daarom is het beter dit op de gehele markt toe te passen met een wettelijk kader.”
Met andere woorden: de positieve effecten van zelfregulering zijn zichtbaar, maar zolang niet de hele markt wordt afgedekt, blijft er ruimte voor misstanden. En juist bij een zo schaarse en essentiële basisbehoefte als woonruimte is dat onacceptabel.
Pleidooi voor wettelijke kwaliteitsstandaard
Vastgoed Nederland pleit daarom voor de invoering van een wettelijke kwaliteitsstandaard met minimumnormen voor verhuurbemiddelaars. Die standaard zou onder meer kunnen worden vastgelegd binnen het register van de Stichting Certificering Verhuurmakelaars (SCVM) of via brancheorganisaties.
De voorgestelde standaard bestaat uit meerdere onderdelen:
- Verplichte opleiding voor verhuurbemiddelaars
Makelaars en bemiddelaars moeten aantoonbare kennis hebben van de gelijke behandelingswetgeving, de risico’s van ondermijning en de gevolgen van discriminatie voor huurders. - Jaarlijkse bijscholing
De verhuurmarkt verandert voortdurend. Jaarlijkse bijscholing over ondermijning, discriminatie en nieuwe regels is nodig om professionals scherp en up-to-date te houden. - Professionele gedragsregels
Heldere regels over wat wel en niet kan, bijvoorbeeld dat discriminerende verzoeken altijd moeten worden geweigerd én geregistreerd. Zo ontstaat er een duidelijke norm in de sector. - Objectieve selectienormen
Selectie van huurkandidaten moet gebeuren op basis van transparante, controleerbare criteria, zoals inkomen, huurverleden en kredietwaardigheid, niet op basis van afkomst, naam of huidskleur. - Onafhankelijk tuchtrecht
Er moet een laagdrempelige klachtmogelijkheid komen voor huurders én opdrachtgevers, met de mogelijkheid om streng op te treden tegen malafide makelaars. Denk aan waarschuwingen, schorsingen of het intrekken van certificering.
Volgens Bons is dit niet alleen in het belang van huurders, maar ook van de vele makelaars die wél zorgvuldig en integer werken: “Een dergelijke wettelijke borging ondersteunt goedwillende ondernemers, beschermt huurders en verwijdert malafide partijen uit de markt.”
Makelaar als poortwachter van een eerlijke huurmarkt
Als branchevereniging voor vastgoedprofessionals ziet Vastgoed Nederland dat veel makelaars hun rol als poortwachter van een eerlijke woningmarkt serieus nemen. Zij willen voorkomen dat discriminatie een rol speelt bij de toewijzing van huurwoningen, maar lopen in de praktijk soms tegen de grenzen van de markt aan.
Zonder heldere wettelijke normen en een gelijk speelveld lopen integere makelaars het risico om opdrachten te verliezen aan concurrenten die wél bereid zijn om onder de maat te werken. Dat maakt een stevige wettelijke basis des te belangrijker.
Met een wettelijke kwaliteitsstandaard, verplichte scholing en praktische hulpmiddelen kunnen makelaars beter nee zeggen tegen discriminerende verzoeken. Tegelijk krijgen huurders de zekerheid dat zij op een eerlijke en transparante manier worden beoordeeld, ongeacht hun achtergrond.
Samen naar een transparante en inclusieve woningmarkt
De cijfers uit de Monitor Discriminatie bij Woningverhuur 2024/2025 laten zien dat er nog een lange weg te gaan is. Toch biedt het succes van brancheverenigingen en certificering ook perspectief: waar duidelijke normen en controle bestaan, neemt discriminatie aantoonbaar af.
Vastgoed Nederland roept politiek en sector daarom op om samen de volgende stap te zetten. Door een wettelijke kwaliteitsstandaard in te voeren, kunnen overheid, branche en makelaars gezamenlijk bouwen aan een transparante, inclusieve en rechtvaardige huurmarkt, waarin iedereen – ongeacht afkomst – een eerlijke kans krijgt op een woning.
