Er is een moment waarop protest ophoudt protest te zijn. Dat moment is bereikt zodra angst het middel wordt en intimidatie het doel. Farmers Defence Force lijkt dat punt inmiddels ruimschoots te zijn gepasseerd.
Het sturen van deurwaarders naar politici, vergezeld van de boodschap dat zij “persoonlijk aansprakelijk” zullen worden gesteld als zij instemmen met stikstofmaatregelen, is geen ludieke actie. Het is geen stevig statement. Het is een bewuste poging om gekozen volksvertegenwoordigers bang te maken. En wie angst inzet om politieke besluitvorming te beïnvloeden, begeeft zich op het terrein van terrorisme – of men dat woord nu prettig vindt of niet.
Dreigen met een juridische schijnvertoning
De keuze voor een deurwaarder is geen toeval. Het is theater, bedoeld om indruk te maken. Een deurwaarder staat symbool voor dwang, voor financiële ondergang, voor macht. Farmers Defence Force weet dat. De boodschap is even simpel als verontrustend: stem verkeerd, en wij komen persoonlijk bij je langs.
Dat is intimidatie. Niet figuurlijk, maar letterlijk. Het gaat niet over beleid, cijfers of alternatieven. Het gaat over druk uitoefenen op individuen, in hun rol als bestuurder, maar met gevolgen die ver buiten het politieke domein worden gesuggereerd.
Terrorisme is meer dan geweld
Terrorisme roept bij veel mensen beelden op van explosies en aanslagen. Maar die beperkte definitie is gevaarlijk naïef. In essentie draait terrorisme om het zaaien van angst met een politiek of ideologisch doel. Het middel hoeft niet fysiek geweld te zijn; psychologische dwang volstaat.
Wie politici probeert af te schrikken door hen persoonlijk verantwoordelijk te stellen voor “de gevolgen” van beleid, gebruikt precies dat mechanisme. Angst als hefboom. Dat Farmers Defence Force zich daarbij beroept op boerenbelangen maakt het niet minder problematisch, maar juist cynischer.
De rol van de voorman: olie op het vuur
De voorman van Farmers Defence Force draagt hier een zware verantwoordelijkheid. Met grootspraak, vijandbeelden en opruiende taal wordt het conflict steeds verder opgefokt. Politici worden neergezet als verraders, als vernietigers van het platteland, als moreel verdorven tegenstanders.
Dit soort retoriek is geen bijzaak. Het is brandstof. Het creëert een sfeer waarin steeds extremere acties logisch lijken, zelfs noodzakelijk. Wie voortdurend roept dat “alles wordt afgepakt”, moet niet verbaasd zijn dat volgers vinden dat “alles geoorloofd is”.
Boeren als schild
Misschien wel het meest kwalijke is dat Farmers Defence Force boeren gebruikt als menselijk schild. Want iedere grensoverschrijdende actie straalt af op een hele beroepsgroep. Terwijl de meeste boeren gewoon hun bedrijf willen runnen en in gesprek willen blijven, worden zij meegesleurd in een radicale koers die hun positie alleen maar verzwakt.
Legitieme zorgen over stikstofbeleid verdwijnen naar de achtergrond. Wat overblijft is een beeld van dreiging, agressie en minachting voor democratische regels. Dat is niet de schuld van “Den Haag”, maar van een beweging die bewust kiest voor escalatie.
Een democratie onder druk
In een gezonde democratie moeten politici moeilijke beslissingen kunnen nemen zonder persoonlijke vrees. Dat geldt juist bij complexe dossiers zoals stikstof, waar geen makkelijke oplossingen bestaan. Wie dat proces probeert te saboteren door angst te zaaien, ondermijnt het fundament van de rechtsstaat.
Vandaag zijn het deurwaardersbrieven. Morgen misschien adressen, gezinnen, reputaties. Geschiedenis leert dat radicalisering zelden vanzelf stopt. Wie nu wegkijkt, normaliseert gedrag dat later nauwelijks nog te corrigeren is.
Noem het bij de naam
Het is tijd om te stoppen met eufemismen. Dit is geen “stevig boerenprotest”. Dit is intimidatie met een politiek doel. En ja, dat schuurt aan terrorisme. Dat benoemen is geen overdrijving, maar een noodzakelijke waarschuwing.
Farmers Defence Force staat voor een keuze: terug naar dialoog en democratische spelregels, of verder afglijden richting radicalisering. Wie werkelijk om boeren geeft, zou moeten hopen dat de organisatie snel tot inkeer komt.
Want angst hoort niet thuis in de politiek. En wie haar toch inzet, verliest elk moreel gelijk.