DEN HAAG, 28 NOVEMBER 2025 – Informateur Sybrand Buma heeft in duidelijke bewoordingen laten weten dat het zogenoemde middenkabinet – een regering gevormd door D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA – niet tot stand komt. De blokkade van de VVD, die zowel voor als na de verkiezingen herhaaldelijk heeft aangegeven niet samen te willen werken met GroenLinks-PvdA, blijkt onwrikbaar. Volgens Buma is deze variant definitief “afgevallen”. Daarmee valt de coalitie die door D66 als voorkeursoptie werd gezien volledig weg, nog voordat inhoudelijke onderhandelingen goed en wel konden beginnen.
Politieke realiteit botst op partijpolitieke rigiditeit
De houding van de VVD is opvallend halsstarrig. Hoewel het in Den Haag vaker voorkomt dat partijen na de verkiezingen hun eerdere bezwaren opzij zetten om toch deel te nemen aan een kabinet, lijkt dat nu ondenkbaar. VVD-leider Yesilgöz heeft geen enkele ruimte overgelaten om GroenLinks-PvdA als regeringspartner te accepteren. Ook richting andere combinaties, zoals een samenwerking met de PVV, is de partij duidelijk: die deur blijft dicht. Daardoor blokkeert de partij twee grote politieke stromingen tegelijk, wat de formatie ingewikkelder maakt dan noodzakelijk.
Waar eerdere formaties juist draaiden om bruggen slaan en blokkades doorbreken, kiest de VVD dit keer voor een strikte lijn. Dat heeft grote gevolgen. Door zowel GroenLinks-PvdA als de PVV uit te sluiten, wordt het politieke speelveld aanzienlijk kleiner. Informateur Buma benadrukt dat de blokkade “blijft” en dat het middenkabinet daarom is “afgevallen”. Deze scherpte legt de kwetsbare situatie bloot waarin de formatie zich nu bevindt: de grootste winnaars kunnen geen kabinet vormen zonder elkaar, maar worden tegelijk door één partij in een hoek geduwd.
Welke coalities zijn nog mogelijk?
Met de VVD die twee grote blokken uitsluit, blijven er slechts enkele routes over die politiek serieus te verkennen zijn:
1. Een minderheidskabinet zonder de VVD
D66 en GroenLinks-PvdA zouden samen met één of twee middenpartijen een minderheidskabinet kunnen vormen dat per dossier steun zoekt in de Kamer. Deze optie wint aan geloofwaardigheid nu grote meerderheden moeilijk bereikbaar zijn.
2. Een centrumlinks constructief kabinet
Een combinatie waarbij D66 en GroenLinks-PvdA samenwerken met kleinere partijen aan de sociale, groene en bestuurlijke agenda. Hoewel de marges smal zijn, is het een theoretische route die zonder VVD mogelijk blijft.
3. Breed parlementair akkoord
Als meerderheden onhaalbaar zijn, kan Den Haag kiezen voor een model waarin geen volwaardige coalitie wordt gevormd, maar de grootste partijen afspraken maken over kernpunten: klimaat, begroting, zorg en veiligheid. De regering voert uit, het parlement bewaakt de lijnen.
Conclusie
De formatie blijft muurvast zitten. Door de VVD-weigering om met zowel GroenLinks-PvdA als de PVV in zee te gaan, zijn traditionele meerderheidscoalities nauwelijks haalbaar. Dat dwingt Den Haag richting nieuwe vormen van samenwerking: minderheidskabinetten, brede akkoorden of innovatieve constructies die pasten bij een versplinterd politiek landschap. Eén ding is zeker: de oude formatielogica werkt niet meer — en de VVD heeft die realiteit alleen maar scherper gemaakt.
