Trump dreigt Europa te laten vallen bij Russische aanval — hoe realistisch is een Amerikaanse exit uit de NAVO?
Met de publicatie van de National Security Strategy van november 2025 wordt steeds duidelijker hoe president Donald Trump zijn buitenlandse politiek vormgeeft. Opvallend is vooral de manier waarop hij naar Europa kijkt: niet langer als prioriteit, maar als regio die zélf verantwoordelijk moet worden voor haar verdediging. In deze veiligheidsstrategie klinkt een harde boodschap: de Verenigde Staten zijn niet langer bereid de rol van garant te spelen voor de Europese veiligheid — een verschuiving die grote gevolgen kan hebben wanneer Rusland een NAVO-land zou aanvallen.
De strategie benadrukt dat de VS vinden dat Europa al decennialang te weinig bijdraagt aan de eigen verdediging, en dat de Amerikaanse steun niet langer vanzelfsprekend is. In de woorden van het document moet de “dagen van Amerika als Atlas die de wereld draagt” definitief voorbij zijn. Trump legt sterk de nadruk op burden-shifting: Europa moet veel meer verantwoordelijkheid nemen voor zijn eigen militaire veiligheid
Wat betekent Trumps koers voor Europese veiligheid?
De National Security Strategy maakt duidelijk dat de VS Europa strategisch nog steeds belangrijk vinden, maar níét langer als prioriteit nummer één. Sterker nog: het document spreekt zich kritisch uit over Europa’s ‘economische stagnatie’, ‘verlies van identiteit’, en ‘onvoldoende militaire paraatheid’. Daarbij waarschuwt het dat sommige Europese landen op termijn zelfs “geen betrouwbare NAVO-partners meer zullen zijn” vanwege demografische en politieke veranderingen
Belangrijker nog: het document benadrukt dat Europa zelf moet voorkomen dat Rusland te veel invloed krijgt, en dat de VS enkel willen ondersteunen — niet langer leiden.
Dat is een fundamentele breuk met de traditionele NAVO-logica waarin de VS wordt gezien als onmisbare militaire ruggengraat. Bescherming van Europa tegen Russische agressie wordt in Trumps strategie gepresenteerd als een Europees belang, niet per se een Amerikaans vital interest.
Zou Trump Europa werkelijk niet helpen als Poetin toeslaat?
Hoewel de strategie nergens expliciet zegt dat de VS artikel 5 niet zouden naleven, legt het wel sterk de nadruk op conditionele samenwerking. Waar eerdere presidenten de onvoorwaardelijkheid van de NAVO-bijstand benadrukten, hangt Trump die steun op aan:
- mate van Europese defensie-uitgaven;
- mate waarin Europese landen Amerikaanse belangen ondersteunen;
- zijn regel: “America First — allies must pay their fair share.”
De nieuwe norm die Trump introduceert — dat alle NAVO-landen 5% van het BBP aan defensie moeten uitgeven — is zó hoog dat bijna geen enkel Europees land hieraan voldoet. Daarmee creëert hij de mogelijkheid om te stellen dat landen “niet genoeg bijdragen” en dus “geen automatische bescherming” verdienen.
In combinatie met zijn herhaaldelijke kritiek op NAVO-lidstaten lijkt het waarschijnlijk dat Trump, bij een Russische aanval op bijvoorbeeld Estland of Polen, eerst zou afwegen:
- Wat heeft Amerika te winnen?
- Is Europa genoeg voorbereid?
- Zijn de kosten het waard?
Het veiligheidshoofdstuk over Europa legt vooral de nadruk op Europese zelfredzaamheid en roept op om “primair verantwoordelijk te zijn voor hun eigen verdediging”
Dat is een duidelijke aanwijzing: Trump ziet het Amerikaanse leger niet langer automatisch als schild voor Europa.
Hoe reëel is de kans dat Trump de VS uit de NAVO terugtrekt?
Onder experts groeit de bezorgdheid dat Trump de NAVO kan verzwakken of verlaten. Zijn veiligheidsstrategie bevat enkele opvallende passages die dat risico vergroten:
- NAVO mag geen “perpetually expanding alliance” meer zijn
- Focus op nationale soevereiniteit boven internationale verdragen
- Afwijzing van multilaterale instellingen die Amerikaanse vrijheid beperken.
Deze elementen passen in een bredere lijn: Trump ziet internationale verdragen vooral als last en vindt dat de VS vrij moeten zijn om eigen keuzes te maken. Dat is precies de logica die nodig is om een NAVO-exit politiek te rechtvaardigen.
Hoewel het Amerikaanse Congres een nieuwe wet aannam die een NAVO-uittreding bemoeilijkt, is het niet onmogelijk. De president heeft veel invloed op:
- het terugtrekken van troepen uit Europa;
- het stopzetten van NAVO-financiering;
- het blokkeren van artikel 5-toepassing;
- het negeren of niet uitvoeren van verdragsverplichtingen.
Met andere woorden: zelfs zonder formele exit kan de NAVO feitelijk machteloos worden.
Wat betekent dit voor Europa?
Europa staat mogelijk aan de vooravond van een veiligheidscrisis die sinds de Koude Oorlog niet zo bedreigend is geweest. Poetin test voortdurend de grenzen van Westerse reactie. Als hij het gevoel krijgt dat de VS niet langer garant staat voor de defensie van NAVO-landen, kan dat leiden tot escalatie, vooral in de Baltische staten.
De National Security Strategy legt de bal nadrukkelijk bij Europa: het continent moet militair en politiek zelfstandig worden, en snel. De impliciete boodschap is duidelijk: onder Trump kan Europa niet blind vertrouwen op Amerikaanse bescherming.